Czy vaping zamiast papierosów to rzeczywiście nowa moda wśród młodzieży? To pytanie budzi coraz większe emocje i dyskusje publiczne. Najnowsze dane jasno wskazują, że e-papierosy stały się najpopularniejszym produktem tytoniowym wśród młodych osób, choć skala tego zjawiska i przyczyny jego występowania są znacznie szersze niż sugeruje prosta moda czy przejściowy trend [1]. W poniższym artykule przedstawiam kompleksowy obraz współczesnych praktyk związanych z vapingiem wśród młodzieży, od czynników wpływających na popularność po ryzyko uzależnienia i skutki zdrowotne.
Czym jest vaping i na czym polega jego popularność?
Vaping to inhalacja aerozolu wytwarzanego przez elektroniczne papierosy, które podgrzewają płyny składające się z nikotyny, aromatów i innych substancji chemicznych [4]. Urządzenia te działają na zasadzie podgrzewania liquidu za pomocą baterii, co generuje parę nadającą się do wdychania. Wśród młodzieży w Stanach Zjednoczonych to właśnie e-papierosy są obecnie tym produktem nikotynowym, po który sięgają najczęściej [1].
Czynniki wyjaśniające popularność vapingu w tej grupie wiekowej obejmują obecność reklam kierowanych do młodych ludzi, szeroką dostępność urządzeń (zwłaszcza e-papierosów jednorazowych), różnorodność smaków oraz silne wpływy społeczne [1][2]. Szczególną rolę odgrywa naturalna dla młodego wieku skłonność do eksperymentowania oraz wysoka wrażliwość mózgu adolescentów na działanie nikotyny.
Trendy używania e-papierosów wśród młodzieży
Chociaż od 2019 roku zauważalny jest spadek liczby nastolatków deklarujących regularne korzystanie z e-papierosów, około 1,5–1,6 miliona młodych Amerykanów wciąż regularnie vape’uje [2][4]. W 2019 roku aż 27,5% uczniów szkół średnich deklarowało taki nawyk [4]. Obecnie najczęściej używanymi produktami są urządzenia jednorazowe [2].
Bieżące dane wskazują również na różnice płci: więcej dziewcząt niż chłopców korzysta z e-papierosów [1]. Trendy się zmieniają wraz z dostępnością nowych rodzajów urządzeń i kampanii marketingowych, jednak ogólna liczba młodzieżowych użytkowników wciąż jest wysoka. Popularność vapingu różni się także w zależności od etniczności, np. aż 11,5% wśród Indian Amerykańskich, 7% u osób czarnoskórych, 6,1% wśród Latynosów, 5,9% u białych nie-latynoskich (dane z USA 2024) [1].
Motywacje młodych do sięgania po vaping
Głównymi motywacjami młodzieży do używania e-papierosów są atrakcyjne smaki oraz pragnienie eksperymentowania. Badania podkreślają, że element smaku i różnorodność aromatów stanowią jeden z podstawowych argumentów przy wyborze vapingu zamiast tradycyjnych papierosów [1]. Ważną rolę odgrywają również czynniki społeczne, jak presja rówieśnicza czy obecność vapujących w grupie znajomych.
Warto zaznaczyć, że aż 63,9% młodych użytkowników deklaruje chęć rzucenia vapingu, a 67,4% podjęło taką próbę w ciągu ostatniego roku [1]. Sugeruje to, że vaping nie jest wyłącznie kwestią zamiłowania czy stylu życia, ale również przyzwyczajenia, z którego wielu próbuje zrezygnować.
Wpływ vapingu na zdrowie młodzieży
Chociaż e-papierosy mogą być mniej szkodliwe od papierosów tradycyjnych, nie oznacza to braku zagrożeń [3][6]. Podstawowym czynnikiem ryzyka jest tutaj nikotyna, która pozostaje silnie uzależniająca i wpływa negatywnie na rozwój mózgu nastolatków [3]. Związki chemiczne obecne w liquidach, w tym aromaty i inne dodatki, również nie pozostają obojętne dla zdrowia płuc i funkcjonowania organizmu [4].
Wyniki badań wykazują, że nastolatkowie rozpoczynający vaping mają 3,6 razy większe ryzyko sięgnięcia po tradycyjne papierosy niż rówieśnicy, którzy nie vape’ują [3]. Długofalowe konsekwencje to zwiększone ryzyko uzależnienia, jak również rozwój innych zaburzeń zdrowia psychicznego i wyższa skłonność do sięgania po alkohol czy marihuanę [5][6].
Vaping – moda czy realny problem społeczny?
Popularność e-papierosów wśród młodzieży nie wynika wyłącznie z chwilowej mody. Za wzrostem liczby młodych użytkowników stoją wieloaspektowe mechanizmy – od agresywnych akcji reklamowych, przez intensywną dystrybucję smakowych produktów, aż po presję w środowiskach rówieśniczych i potrzeby eksperymentowania [1][2]. Choć vaping często prezentowany jest jako alternatywa dla tradycyjnego palenia, staje się realnym problemem zdrowotnym i społecznym, z powodu ryzyka uzależnienia i otwarcia drogi do używania papierosów oraz innych substancji psychoaktywnych [5][6].
Podsumowując, vaping wśród młodzieży jest złożonym zjawiskiem, które przekracza prostą klasyfikację jako „moda”. To trend, którego skalę i konsekwencje należy analizować w szerszym kontekście społecznym i zdrowotnym, biorąc pod uwagę zarówno dynamiczne zmiany na rynku produktów, jak i indywidualne historie młodych użytkowników.
Źródła:
- [1] https://www.cdc.gov/tobacco/e-cigarettes/youth.html
- [2] https://www.youtube.com/watch?v=aXfbdopq7bI
- [3] https://www.singlecare.com/blog/news/vaping-statistics/
- [4] https://www.childrenscolorado.org/just-ask-childrens/articles/teen-vaping/
- [5] https://www.news-medical.net/news/20250801/Vaping-may-be-reversing-decades-of-progress-against-youth-smoking.aspx
- [6] https://www.york.ac.uk/news-and-events/news/2025/research/teen-vaping-smoking-health-issues/
AzylPiekna.pl to ekskluzywny portal beauty, który łączy tradycyjną wiedzę o pielęgnacji z najnowszymi odkryciami medycyny estetycznej. Ukryte miejsce, gdzie rodzi się uroda – oferujemy rzetelne artykuły z zakresu pielęgnacji ciała, skóry, włosów, wellness oraz recenzje kosmetyków.