Czy badanie USG ultrasonografem wykryje każdą zmianę chorobową?

Czy badanie USG ultrasonografem wykryje każdą zmianę chorobową? Odpowiedź brzmi: nie. Chociaż ultrasonografia to bardzo skuteczna, bezpieczna i szeroko stosowana metoda w medycynie, ma swoje określone ograniczenia techniczne oraz anatomiczne, które nie pozwalają na wykrycie każdej istniejącej zmiany. Szczegóły tych uwarunkowań wyjaśniamy w niniejszym artykule.

Jak działa badanie ultrasonograficzne?

Badanie USG polega na emisji fal ultradźwiękowych o wysokiej częstotliwości do wnętrza ciała. Fale te odbijają się od tkanek o różnej gęstości i wracają do przetwornika, który rejestruje je i przesyła do centralnej jednostki aparatu. Oprogramowanie umożliwia przekształcenie sygnałów w obrazy anatomiczne widoczne na monitorze w czasie rzeczywistym. Dzięki zmiennej echogeniczności różnych tkanek możliwe jest rozpoznanie zmian strukturalnych, takich jak guzy, torbiele czy ogniska zapalne[1][3].

Metoda ta jest całkowicie bezinwazyjna oraz wolna od promieniowania jonizującego, przez co uznawana jest za wyjątkowo bezpieczną dla wszystkich grup pacjentów, także kobiet w ciąży i dzieci[1][2]. Pozwala na wielokrotne powtarzanie badań bez ryzyka dla zdrowia.

Zakres możliwości diagnostycznych USG

Ultrasonografia jest niezwykle skuteczna w obrazowaniu tkanek miękkich, wykrywaniu zmian ogniskowych (np. guzów, zmian zapalnych), analizie wielkości oraz struktury narządów i monitorowaniu procesów dynamicznych w organizmie, takich jak praca serca czy przebieg ciąży[1][3]. W praktyce klinicznej regularne badania USG odgrywają kluczową rolę w wczesnym wykrywaniu schorzeń oraz monitorowaniu terapii, wpływając na poprawę wyników leczenia[2].

USG jest metodą szybką – czas jednego badania najczęściej wynosi od kilku do kilkunastu minut. Szeroka dostępność ultrasonografii w placówkach medycznych przyczyniła się do jej dominującej pozycji w diagnostyce wielu chorób[1][4].

Ograniczenia badania USG

Mimo licznych zalet, ultrasonografia nie jest w stanie wykryć wszystkich zmian chorobowych. Ograniczenia tej metody wynikają zarówno z cech technicznych, jak i fizjologicznych. Przede wszystkim USG ma istotnie ograniczoną skuteczność w obrazowaniu struktur kostnych oraz tkanek położonych bardzo głęboko. Fale ultradźwiękowe są pochłaniane lub rozpraszane przez powietrze i kości, co utrudnia diagnostykę w tych obszarach[4].

Niektóre zmiany chorobowe mogą pozostać niewidoczne na obrazie USG, szczególnie jeśli są bardzo małe lub mają echogeniczność zbliżoną do zdrowych tkanek, przez co ich granica jest trudna do rozróżnienia. Możliwość wykrycia zmiany zależy m.in. od jej rozmiaru, umiejscowienia oraz odległości od przetwornika[3]. Dla zobrazowania głębokich lub trudno dostępnych struktur często skuteczniejsze okazują się takie metody jak tomografia komputerowa[4].

Czy USG wykryje każdą zmianę chorobową?

Nie istnieją dane naukowe potwierdzające, że USG wykryje każdą zmianę chorobową. Wynika to przede wszystkim ze wspomnianych wcześniej ograniczeń technicznych oraz anatomicznych[1][4]. USG wyróżnia się wysoką czułością szczególnie w diagnostyce zmian w tkankach miękkich, takich jak piersi u młodych pacjentek z gęstą tkanką gruczołową, narządy jamy brzusznej czy tarczyca[3]. Jednak w przypadku bardzo małych albo głęboko położonych patologii, wiarygodność wyniku może być znacznie niższa. Dodatkowo, niektóre schorzenia, zwłaszcza dotyczące złożonych struktur kostnych lub mózgu u dorosłych, wymagają stosowania innych technik obrazowania[4].

Czułość USG zależy więc od rodzaju zmiany, jej rozmiaru, lokalizacji oraz różnic w echogeniczności względem tkanek otaczających[3]. Znacznie łatwiej wykryć zmiany duże lub wyraźnie różniące się strukturą od pozostałych, niż bardzo drobne lub “maskujące się” na tle prawidłowych tkanek.

Podsumowanie – kiedy USG jest najlepszym wyborem?

USG to bezpieczna, nieinwazyjna i powszechna metoda, która umożliwia wykrycie wielu, lecz nie wszystkich zmian chorobowych. Doskonale sprawdza się w diagnostyce tkanek miękkich, monitorowaniu narządów i w procedurach przesiewowych. Jednakże z przyczyn technicznych i anatomicznych, oraz ze względu na charakter niektórych patologii, nie zawsze jest w stanie wykryć każdą zmianę, dlatego czasami wymaga uzupełnienia innymi technikami obrazowania, takimi jak tomografia komputerowa. Regularne wykonywanie USG zalecane jest w ramach profilaktyki i kontroli zdrowia, jednak nie powinno być traktowane jako jedyna metoda diagnostyczna dla wszystkich schorzeń[1][2][4].

Źródła:

• [1] https://www.spotmed.pl/usg-w-praktyce-lekarskiej/
• [2] https://usg-warszawa.pl/usg-a-profilaktyka-zdrowotna-jak-badania-ultrasonograficzne-pomagaja-w-wczesnym-wykrywaniu-schorzen/
• [3] https://www.medicon.pl/czytelnia/usg/
• [4] https://bodymove.pl/usg-kontra-tomografia-komputerowa-jakie-badanie-wybrac/